Verdriet en rouw na verlies
Een pleidooi voor verdriet, dat klinkt misschien raar. Maar het is een ervaring van een weduwe, namelijke Femke van der Laan, de weduwe van de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan, gaf op 27 juni 2019 een college in DWDD Summerschool en voert daarin een pleidooi voor verdriet.
Na het overlijden van haar man leerde Femke van der Laan een nieuw, diep soort verdriet kennen. Ze schreef er columns over in Het Parool (nu als boek verkrijgbaar). Onder het schrijven kwam ze tot de conclusie dat er in onze samenleving niet genoeg ruimte is voor verdriet. Met grote helderheid en in alle eenvoud vertelt ze over de essentie van wat er speelt bij rouw.
Ik ben heel blij met haar pleidooi voor meer ruimte voor verdriet en pijn bij rouw. Wat ze vertelt is hoe ik het ervaar en voel. En het gaat ook over wat ik belangrijk vind en waar het over gaat in de rouwbegeleiding.
Kijken! : De uitzending is terug te zien op NPO start. Klik hier
Iedereen kan er zijn eigen ervaringen in herkennen. Zo hoor ik deze week bijvoorbeeld de herkenning van:
-Verdriet zit in het alledaagse: het dagelijkse kopje koffie moment missen
-Dat je nu al weet dat straks op vakantie gaan ook verdrietig is door het gemis
-Bang dat ‘het niet meer goed komt’
-Je wordt niet meer de oude ik
Ruimte maken voor verdriet (stukjes uit het verhaal van Femke v. d. Laan)
Delen van je verdriet is van belang. We delen niet zo makkelijk ons verdriet. Je zegt makkelijker ‘dat het goed gaat’ (of: ‘dat het naar omstandigheden goed gaat’). Het verlies is soms onuitsprekelijk. Met het delen ga je weer verbinding aan met mensen om je heen (hoe moeilijk het ook is om je kwetsbaarheid te laten zien). Durf je ruimte in te nemen met je pijn en gemis? Door het delen van het verdriet (na het ‘sorry’) kan het leven weer van waarde worden. Je bent verbonden in menselijkheid. Even niet meer afgescheiden, even niet alleen. De ander mag luisteren en is behulpzaam door de rouwende te vragen: ‘Vertel het eens’.
Het betekent dat je leeft met je verdriet (hoe moeilijk ook). Dat het niet opgelost hoeft te worden. Verdriet is bij je en hoeft niet weg en hoeft ook geen plek. ‘Ik leef en heb verdriet’. Verdriet is niet iets waar je van af moet komen. Verdriet is iets normaals. Het is niet gek dat we pijn niet fijn vinden. ‘We zijn geobsedeerd door geluk’, volgens Belgische psychiater Dirk de wachter. Geluk is er niet altijd, dat kan niet: we moeten wennen aan het idee dat ons leven soms ook een beetje moeilijk is.
Verdriet is van waarde. Het heeft de functie van afscheid. Om de droefheid te ervaren van wat er niet meer is (afgescheiden). Afscheid doet pijn. Pijn bestaat, verdriet bestaat! Je hoeft er niets meer op los te laten. De andere waarde zit in de verbondenheid met anderen.
Verdriet hoort erbij, het is menselijk. Heb in godsnaam verdriet!
Een andere tip is de netflixserie ‘After Live’. Een schrijver voor een krant probeert de dood van zijn vrouw te verwerken. Hij is boos, wil niet meer leven en verandert in een norse man om zo de mensen die hem willen helpen op een afstand te houden. Ergens keert het en komt de kwetsbaarheid en de ontroering. De serie zit vol met fantastische Britse humor. Hoe knap is dat!!